Nhật kí trong tù là tập thơ nổi tiếng của Hồ Chí Minh bằng chữa Hand, được sáng tác trong thời gian người bị giam cầm ở Quảng Tây, Trung Quốc. Có rất nhiều bài thơ nổi tiếng làm lay động lòng người với ngôn từ mộc mạc. Dưới đây là Top 10 bài thơ hay nhất trong tập thơ Nhật kí trong tù.
Hồ Chí Minh có rất nhiều những tác phẩm thơ văn nổi tiếng còn lưu truyền đến tận bây giờ trong đó nổi bật có tập thơ Nhật kí trong tù với 133 bài thơ về nhiều chủ đề khác nhau. Nếu bạn không có thời gian để đọc hết những bài thơ trong đó, hãy cùng tham khảo top những bài thơ hay nhất được liệt kê dưới đây kèm nội dung chính.
Người bạn tù thổi sáo
Bỗng nghe trong ngục sáo vi vu,
Khúc nhạc tình quê chuyển điệu sầu,
Muôn dặm quan hà, khôn xiết nỗi
Lên lầu, ai đó ngóng trông nhau
Đại ý :
Bài thơ miêu tả cảnh Bác Hồ đang bị giam cầm, nghe được tiếng sáo của mội người bạn tù, khiến cho nỗi nhớ quê hương càng trở nên da diết. Những ngày thơ ấu, những ngày tháng vô tư nơi quê nhà hiện lên.
Trung thu
Trung thu vành vạch mảnh gương thu
Sáng khắp nhân gian bạc một màu
Sum họp nhà ai ăn Tết đó
Chẳng quên trong ngục kẻ ăn sầu
Trung thu ta cũng Tết trong tù
Trăng gió đêm thu gợn vẻ sầu
Chẳng được tự do mà thưởng nguyệt
Lòng theo vời vợi mảnh trăng thu
Đại ý:
Miêu tả cảnh Người đón trung thu ở trong tù, một nơi đau khổ, chật hẹp không biết đến khi nào mời được tự do.
Bên ngoài, trăng vẫn tròn vành vạnh, nhà nhà vẫn đang đón tết trung thu. Một nỗi buồn, một “kẻ ăn sầu” như chợt lắng lại, bùi ngùi trước cảnh đoàn viên của mọi nhà. Nhưng Người vẫn luôn giữ cho mình một tinh thần lạc quan, vẫn đón Tết tù. Một cái tết trung thu đón bằng sự lạc quan ngay trong tâm hồn nhưng vẫn phảng phất nỗi buồn, phảng phất sự mong ngóng ngày tự do.
Cái cùm
Nghĩ việc trên đời kỳ lạ thật
Cùm chân sau trước cũng tranh nhau
Được cùm chân mới yên bề ngủ
Không được cùm chân biết ngủ đâu
Đại ý:
Bài thơ toát lên tinh thần lạc quan, cái nhìn dí dỏm của Người khi bị cùm chân nhưng vẫn có thể ngủ yên. Hoàn cảnh tù đày, đau đơn không khiến Người bi quan mà vẫn nhẹ nhàng, thanh thản. Với cách nói dí dỏm của người càng làm cho chúng ta khâm phục tinh thần của người.
Chiều tối
Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây nhè nhẹ giữa tầng không
Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết, lò than đã rực hồng
Đại ý:
Bài thơ miêu tả một khung cảnh thiên nhiên có xen lẫn hoạt động của con người vào làm toát lên sự yên bình, nhẹ nhàng đến lạ. Cánh chim của sự mệt mỏi lúc chiều tà, cánh chim bị đè nặng bởi một ngày làm việc mệt mỏi lại đối lập với sự nhẹ nhàng trôi, lướt băng qua mọi nẻo của tầng mây, Thật mộc mạc và giản dị làm sao! Hoạt động xay ngô tối của cô em xóm núi như là một điểm nhấn cho bức tranh để nó không vì quá yên lặng mà buồn, không vì quá thanh bình mà lặng lẽ. Thêm vào đó, một đốm lửa thôi nhưng nó lại như thắp sáng cả bức tranh với gam màu lạnh và trầm. Bài thơ vẫn toát lên cho thấy một nỗi buồn hiu quạnh, man mác của người con xa xứ, của một tâm hồn mong mỏi tự do và của một vĩ nhân yêu thiên nhiên, thiết tha được hòa mình vào đó.
Rụng mất một chiếc răng
Cứng rắn như anh khác thói thường
Phải đâu mềm tựa lưỡi không xương
Ngọt bùi cay đắng từng chia sẻ
Nay phải xa nhau, kẻ một đường
Đại ý:
Nếu không đọc tiêu đề bài thơ khó mà biết được chủ đề Bác Hồ đang nhắc đến là chiếc răng bị rụng. Bài thơ nói về sự mất mát, chia lý giữa chiếc răng và lưỡi, đã từng chia sẻ cùng nhau những ngọt bùi, cay đắng nhưng nay lại phải giã từ, phải ly biệt đôi đường. Những câu chữ trong bài thơ làm cho người ta liên tưởng đến những khung cảnh chia ly sầu thương, đau đớn.
Tự khuyên mình
Ví không có cảnh đông tàn
Thì đâu có cảnh huy hoàng ngày xuân
Nghĩ mình trong bước gian tuân
Tai ương rèn luyện tinh thần thêm hăng
Đại ý:
Bài thơ cho thấy cách suy nghĩ tích cực, lạc quan trong mọi tình huống, coi đó như là cơ hội để rèn luyện bản thân nên càng có ý chí vượt qua. Nó cho thấy mọi thứ huy hoàng thành công đều xuất phát từ khổ đau. Đây là bài học cho tất cả chúng ta.
Buồn bực
Tráng sĩ đua nhau ra mặt trận
Hoàn cầu lửa bốc rực trời xanh
Trong ngục người nhàn nhàn quá đỗi
Chí cao mà chẳng đáng đồng chinh
Đại ý:
Bác Hồ liên tưởng đến các vị tráng sỹ ngày xưa hùng hồn ra trận để bảo vệ quê hương đất nước, từ đó cảm thấy khó chịu, bực bội trong người do mình đang phải chịu cảnh giam cầm không thể làm gì được.
Hoàng hôn
Gió sắc tựa gươm mài đá núi
Rét như dùi nhọn chích cành cây
Chùa xa chuông giục người nhanh bước
Trẻ dắt trâu về tiếng sáo bay
Đại ý:
Hồ Chí Minh miêu tả về cảnh hoàng hôn nơi rừng núi heo hút với gió sắc tựa gươm, với cái rét được ví như dùi nhọn chích cành cây. Sự khắc nghiệt ở nơi rừng núi làm nổi bật hơn những ngày tháng gian khổ, đầy khó khăn nguy hiểm mà Người đã phải chịu khi bị giam cầm ở đây. Nhưng hơn hết, Người vẫn chú ý đến tiếng chuông buổi hoàng hôn, vẫn thơ thẩn với tiếng sáo bay và trẻ dắt trâu về. Những cảnh tượng chỉ có trong trí tưởng tượng mà Người đã tự hình dung, nó yên bình, nó gắn với năm tháng tuổi thơ, gắn với tự do.
Nghe tiếng chày giã gạo
Gạo đem vào giã bao đau đớn
Gạo giã xong rồi trắng tựa bông
Sống trên đời người cũng vậy
Gian nan rèn luyện mới thành công
Đại ý:
Bài thơ nói về ý chí, sự kiên nhẫn của con người trước mọi hoàn cảnh khó khăn, thử thách của cuộc sống. Lúc gặp những khó khăn, ta sẽ trải qua những ngày tưởng chừng như không thể vươn dậy được, ta sẽ ngã gục và cảm thấy thế giới sụp đổ ngay chính trước mắt. Mọi con đường chẳng thể có lối ra, mọi cánh cửa tưởng chừng như khép lại. Nhưng ta đứng dậy, kiên nhẫn bước tiếp rồi mọi sự khó khăn sẽ được đền đáp xứng đáng, mọi cánh cửa sẽ lại mở ra và ta lại có lối đi riêng cho mình.
Không ngủ được
Một canh…hai canh…lại ba canh
Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng lành
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt
Sao vàng năm cánh mộng hồn bay.
Đại ý:
Bài thơ miêu tả lại sự trằn trọc không ngủ được của Người do canh cánh nghĩ về đất nước. Thời gian cứ trôi dần mà vẫn không thể chợp mắt cho yên giấc. Khi vừa chợp mắt được, trong giấc mơ Người nhìn thấy sao vàng 5 cánh – một biểu tượng của tự do, của con đường chủ nghĩa xã hội. Nó là biểu tượng cho con đường mà dân tộc ta đang hướng đi theo, đang đấu tranh để giải phóng cho chính mình, cho quê hương cho đất nước. Kể cả lúc thức hay lúc ngủ tâm trí của người đều hướng về đất nước.
Ngoài top 10 bài thơ hay nhất trong tập thơ Nhật kí trong tù của Bác Hồ, hơn 100 bài thơ khác cũng để lại những giá trị riêng cho nền văn học nước nhà.
